تعیین ضریب زبری پوشش گیاهی در سواحل رودخانه‌ها و دشت‌های سیلابی در حالت غیر مستغرق

به دلیل انعطاف پذیری پوشش گیاهی واقع در سواحل رودخانه‌ها و دشت‌های سیلابی، ضریب زبری در این مناطق متغیر بوده و تابعی از مشخصات جریان و خصوصیات پوشش گیاهی است. به دلیل وجود سازه‌های مهمی مانند ایستگاه‌های پمپاژ آب، جاده‌ها ، تصفیه خانه‌های آب و فاضلاب، استخرهای پرورش ماهی و میگو در کنار رودخانه‌ها و احداث سازه‌هایی مانند پل‌ها و بندهای انحرافی روی آن‌ها شناخت رفتار رودخانه به ویژه اثر پوشش گیاهی روی ضرایب زبری و به تبع ظرفیت عبور جریان از اهمیت بالایی برخوردار است. بدین منظور این تحقیق برای به دست آوردن روابط و مقادیر مناسب ضریب زبری پوشش گیاهی در سواحل رودخانه‌ها و دشت‌های سیلابی در حالت غیر مستغرق انجام شد. برای انجام تحقیق ابتدا با شناسایی و انتخاب پارامترهای مؤثر بر جریان شامل نوع پوشش گیاهی، سرعت جریان، نسبت استغراق، درصد تراکم و سطح جذب اندازه حرکت با استفاده از تجزیه و تحلیل ابعادی روابط بین ضرایب زبری و پارامترهای بدون بعد به دست آمد. سپس با انجام ۱۸۲ آزمایش روی یک فلوم آزمایشگاهی تأثیر هر یک از پارامترهای مؤثر بر جریان روی ضریب زبری مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از نتایج آن‌ها، روابط به دست آمده از تجزیه و تحلیل ابعادی واسنجی شد. از نتایج تحقیق می‌توان به امکان محاسبه­ی ضرایب زبری با داشتن پارامترهای فوق اشاره نمود. این ضرایب با افزایش سرعت جریان به صورت غیر خطی و شدید کاهش می‌یابند؛ به عنوان مثال در اثر تغییر سرعت از ۲/٠ به ٢ متر بر ثانیه ضریب زبری مانینگ به یک سوم حالت اول کاهش می‌یابد. اما کاهش مقدار ضریب زبری با کم شدن نسبت استغراق و درصد تراکم پوشش گیاهی در مقایسه با افزایش سرعت کم بوده و روند کاهش آن خطی است؛ به صورتی که در اثر تغییر از یک رده تراکم بیش‌تر به تراکم کم‌تر مقدار آن حداکثر ده درصد کاهش می‌یابد.